Ogólnie o Ajurwedzie
Ajurweda to najstarsza nauka o zdrowiu i życiu. Liczy ponad 5000 lat i wywodzi się z Indii. Słowo ‘ajurweda’ składa się z dwóch sanskryckich słów; ‘ajur’ i ‘weda’. ‘Ajur’ oznacza życie, ‘weda’ oznacza wiedzę.
Nauka ta patrzy na człowieka wielopoziomowo i holistycznie. Skupia się na ciele, ale pamięta również o umyśle i aspekcie duchowym.
Jej podstawowym celem jest przywrócenie i utrzymanie równowagi w organizmie. Jednak nie tylko za pomocą ziół czy przypraw. Narzędziami ajurwedy są również joga czy medytacja. Aby osiągnąć równowagę, wszystkie aspekty wewnętrzne i zewnętrzne muszą zaistnieć w harmonii.
Równowaga
Równowaga to stan, w którym procesy wewnętrzne przebiegają bez przeszkód. Dzięki temu mamy optymalny poziom energii, siły i pozytywne nastawienie. Czujemy spokój i radość. Aby osiągnąć taki stan należy zrównoważyć dietę, myśli i emocje. Trzeba zadbać o siebie całościowo – i w tym właśnie pomaga ajurweda.
Brak równowagi spowodowany jest dysharmonią pomiędzy żywiołami i doszami.
[pinboard id=4583]
Foto: projekt c y n a m o n
Dosze i żywioły
Dosze i żywioły są fundamentalnymi pojęciami w Ajurwedzie. Opisują energetyczne siły natury, które tworzą nas i wszystko wokół. Te pojęcia pomagają zrozumieć nas samych i otaczający nas świat. Stosunek dosz i żywiołów, reprezentuje nasz indywidualny stan oraz fizyczne, mentalne i emocjonalne cechy – tym samym nasze mocne i słabe strony.
W ajurwedzie wyróżnia się 3 dosze tj. vata, pitta i kapha oraz 5 żywiołów tj. woda, ogień, wiatr, ziemia i powietrze. Każdy z nas ma cechy wszystkich dosz, jednak zwykle dwie są dominujące i to one determinują cechy fizyczne i mentalne. Podobnie, każdy z nas zawiera w sobie 5 żywiołów, jednak zwykle dwa są dominujące i to one określają czym się charakteryzuje nasz umysł i ciało.
W oparciu o te podstawowe elementy ustala się, które z nich należy dostarczać aby organizm i psychika osoby pozostawały w równowadze ze swoją własną naturą (dominująca dosza).
Rytm dnia
Rytm dobowy to dobry start do wprowadzania równowagi do swojego życia. Każdy dzień powinien mieć miejsce na pracę, jedzenie, relaks, zabawę i sen – to podstawa. Ponadto, ajurweda sugeruje aby zwracać uwagę na porę dnia i w zgodzie z nią dobierać aktywności.
Poranek to czas, który najlepiej przeznaczyć dla siebie. Poranne czynności powinny spokojnie wprowadzić nas w nadchodzący dzień. Najlepiej więc wstać zgodnie z rytmem natury, czyli wraz ze wschodem słońca. Szczególnym zaleceniem jest rozpoczęcie dnia masażem. Warto wziąć rozluźniający prysznic i wykonać lekkie ćwiczania pobudzające, uwieńczone medytacją. Pozwala się to ugruntować i wprowadzić wewnętrzny spokój.
Poranny posiłek powinien być lekki i zawierać 6 podstawowych smaków. Więcej na temat smaków trochę później. Proste czynności takie jak parzenie herbaty, przygotowywanie posiłku czy jedzenie to świetna okazja na praktykę uważności. Nie śpiesz się – skup się na dotyku, temperaturze, zapachu czy dźwięku.
Czas po posiłku do późnego popołudnia poświęć na pracę w skupieniu. Rób jedną rzecz na raz.
“I not only meditate everyday but every moment while drinking, while talking, while writing, while gardening. It’s always possible to be in the here and now which we call meditation.”
Wieczór to czas relaksu i wyciszenia. Powinno się skupić na aktywnościach, które pozwolą nam wrócić do siebie i się zrównoważyć. To czas na spacer, zabawę i spotkania w miłym towarzystwie. Wieczór to również dobry czas na masaż ciała ciepłymi olejkami.
Poza rytmem dobowym ajurweda zaleca też zwracanie uwagi na sezony. Każdy z nich ma inny charakter. Do sezonów dostosowuje się aktywności oraz pożywienie. Na przykład produkty ziołowe czy przyprawy mają działanie wychładzające (odpowiednie na ciepłe dni) i rozgrzewające (odpowiednie na zimne dni).
Smaki i ich działanie
Ajurweda wyszczególnia 6 podstawowych smaków: słodki, słony, ostry, kwaśny, gorzki i cierpki. Zalecane jest zachowanie równowagi smakowej w każdym posiłku – to znaczy, że najlepiej gdy posiłek zawiera wszystkie podstawowe smaki. Poniżej opis kilku podstawowych smaków i ich charakter.
Smak słodki, daje poczucie przyjemności i bezpieczeństwa. Ma działanie wychładzające. Zbyt dużo smaku słodkiego powoduje ospałość i zmęczenie. Do przypraw słodkich zalicza się m.in. cynamon, kardamon, koper włoski czy lukrecję.
Smak słony ma działanie rozgrzewające i w odpowiednich ilościach zwiększa radość życia, uspokaja i uziemia. Jednak zbyt dużo smaku słonego zwiększa pragnienia emocjonalne i osłabia. W ziołach i przyprawach jest jej bardzo niewiele.
Smak ostry wprowadza wewnątrz ruch, pobudza i motywuje do działania. Ma oczywiście działanie rozgrzewające ale i wysuszające. Oczyszcza zmysły i rozjaśnia umysł. Zbyt dużo smaku ostrego zwiększa rozdrażnienie i sprzyja gniewaniu się. Nadmiar może prowadzić do wyczerpania i zwiększonych stanów zapalnych . Do przypraw ostrych zaliczamy m.in. imbir, czarny pieprz, kardamon, goździki, chrzan.
Nie należy jednak przesadzać z żadnym ze smaków, nawet pochodzenia naturalnego. Jak ze wszystkim; lepiej w umiarze, niż za dużo.
Podział produktów
Pożywienie może mieć naturę rajasu, tamasu lub sattwy. Właściwości pożywienia wpływają na nasze ciało i umysł. Produkty rajasowe, to te które pobudzają, naładowują i podkręcają. Produkty tamasowe to te, które wprowadzają zastój, powodują uczucie ciężkości, senności, utraty sił. Produkty sattwiczne to te, które dają poczucie lekkości i optymalną ilość energii – równoważy procesy wewnętrzne i stan umysłu.
Jak można się domyślić, ajurweda zaleca produkty satwiczne. Są to wszystkie świeże wegetariańskie produkty takie jak warzywa i owoce, nieprzetworzone, niekonserwowane.
Ajurweda bardzo poleca nabiał, jednak w naszych czasach nie jest to temat prosty. Chodzi tu o pełnowartościowe, nieprzetworzone produkty. Niestety pasteryzowane, odtłuszczone czy w inny sposób mocno przetworzone produkty takie jak żółty ser nie mają cech sattwicznych.
Należy oczywiście pamiętać, że pokarm dobierany jest do konkretnej osoby po ustaleniu dominującego żywiołu i doszy. Nie wszystko jest dobre dla wszystkich.
Na zakończenie
Stosowanie ajurwedy w życiu nie jest skomplikowane mimo tego, że jest to złożony system. Pamiętaj, że ten wpis jest jedynie zbiorem wskazówek. Aby bezpiecznie i w pełni wykorzystać potencjał ajurwedy w swoim życiu, najlepiej wybrać się do specjalisty. Znaleźć ich można w prawie każdym większym mieście w Polsce.